प्रवचन – 13.07.2025 – प पू श्री मुकेश मुनीजी म सा – (बिबवेवाडी जैन स्थानक)
आज प्रत्येक माणसाला जीवनात सुख आणि शांती हवी आहे. मात्र दुर्दैव असे की, आजचा माणूस हे सुख भौतिक वस्तूंमध्ये शोधत आहे – कोणी गाडीत, कोणी मोबाईलमध्ये, तर कोणी प्रवासात. पण खरं सुख कुठे आहे? खरं सुख आहे – परमात्म्याच्या भक्तीत.
परमात्म्याची भक्ती ही अशी अमूल्य गोष्ट आहे की जी माणसाला अंतःकरणातून शांतता देते. पण आपल्या दैनंदिन जीवनात, आपल्या धावपळीच्या वेळापत्रकात, आपण ह्या भक्तीसाठी वेळच काढत नाही. जर खरोखर सुख हवं असेल, तर जीवनात सतत परमात्मस्मरण, जप, तप, साधना आणि आत्मअनुशासन आवश्यक आहे.
आगम वाचन आणि त्याचे आचरण हेच आपल्या कर्मक्षालनाचे माध्यम आहे. आगम म्हणजे केवळ ग्रंथ नव्हे, तर जीवनशैलीचे मार्गदर्शन. जीवनातील दु:खापासून मुक्त होण्यासाठी आपल्याला धर्मरूपी गंगेत स्नान करावेच लागेल. जसे शरीराची स्वच्छता स्नानाने होते, तसेच आत्म्याची शुद्धता धर्मस्नानाने होते.
“जशी करनी, तशी भरनी” हे सूक्त वाऱ्यावर आलेलं नाही – तो एक सार्वकालिक सत्य नियम आहे. आपण दुसऱ्याच्या भल्यासाठी विचार करू, कृती करू – तर निश्चितच त्याचे सकारात्मक फळ आपल्यालाही मिळते.
“भला” हा शब्द जर उलट वाचला तर “लाभ” होतो – हे एक साधं भाषाशास्त्राचं उदाहरण आहे, पण त्यामागे खोल आध्यात्मिक अर्थ आहे. परमात्मा म्हणतात – “प्रथम तू भला कर, तुला लाभच लाभ होईल.” पण दुर्दैव असे की, जेव्हा प्रत्यक्ष कृती करण्याची वेळ येते, तेव्हा आपण हे सारे विसरतो.
यासाठीच चातुर्मासाचा कालखंड हा आत्मशुद्धीचा, आत्मविकासाचा काल असतो. यामध्ये आपण आत्म्याच्या कल्याणासाठी, भक्ती, साधना, व्रत, स्वाध्याय यामध्ये मन, वचन आणि काया यांचा समुचित उपयोग करायला हवा.
आपण दुसऱ्याच्या भल्याचा विचार करतो – तेव्हा ते आपल्याकडे परत चांगल्या रूपानेच येते. सद्भाव, सद्विचार आणि सदाचरण हेच जीवनाला सुखी, समृद्ध बनवतात.
जगात सुख आणि दु:ख हे दोन्ही आपल्याच हातात असतात. दु:ख आल्यावर रडण्यात काहीच मिळत नाही – त्यातून मार्ग शोधला पाहिजे. जे गमावलं आहे, त्याला जाऊ द्या – पण जे मिळालं आहे त्याचा संतोष ठेवा. हाच खरा आनंदाचा मूलमंत्र आहे.
‘सुखविपाक सूत्र’ हे पाहायला छोटं वाटतं, पण त्यामध्ये जीवनाचा अमृतसार दडलेला आहे. जसा एखादा लहानसा मंत्र संपूर्ण जीवन बदलून टाकतो, तसं हे सूत्र साधकाला शाश्वत सुखाच्या वाटेवर नेते.
आगमाचे वाचन म्हणजे केवळ ज्ञानप्राप्ती नव्हे, तर जीवन जगण्याची कला शिकणे होय. त्यात कर्मनिवृत्ती, मनशांती, आणि आत्मप्रबोधन यांचा समन्वय आहे.
म्हणूनच, जीवनात सच्चं सुख हवं असेल, तर परमात्मभक्तीत राहा, आगमाचं वाचन करा आणि त्याचं आचरण करा. भला कराल – लाभ होईल. चांगल्या कृतीचा आरंभ करा – सर्व मंगल होईल.
या चातुर्मासाच्या पर्वकाळात आपण स्वतःला परमात्म्याच्या दिशेने वळवूया. जीवनाच्या सत्य, शुद्ध आणि शुभ मार्गावर एक पाऊल टाकूया. कारण जिथे धर्म, तिथे सुख – आणि जिथे सुख, तिथे शांती.
